Veganistisch winkelen: ‘vega’, ‘veggie’, ‘vegan’ of ‘plantaardig’ ?
Onze zaterdag doorbrengen in een vegan supermarkt, daar kunnen we voorlopig enkel nog van dromen (tenzij je in de buurt van een vegan shop woont). Dus hoe vind je vegan producten in een niet-veganistische wereld? We zetten de meest voorkomende termen en keurmerken voor je op een rij.
Carnisme, vegetarisme en veganisme: wat is het verschil?
Hoewel een vegan lifestyle steeds meer aan populariteit wint, is er nog vaak verwarring rond het verschil tussen de termen ‘vegetarisme’ en ‘veganisme’. Om dat verschil uit te leggen, starten we best met de term ‘carnisme’.
Het carnisme is wereldwijd de meest algemeen aanvaarde ideologie en dieetkeuze. Als ‘carnist’ (of ‘vleeseter’) eten en gebruiken we zowel de dieren zelf als de producten die door dieren vervaardigd werden (dierlijke producten) of op dieren getest werden.
Het vegetarisme sluit een aantal dierlijke producten uit. Als ‘vegetariër’ eten we geen dieren (vlees, vis of insecten) of lichaamsdelen die van een dier komen (bv. gelatine of kalfsstremsel), maar wel nog steeds producten die door dieren vervaardigd werden (zoals hun melk, honing of eieren) en producten die op dieren getest werden.
Het veganisme gaat nog een stap verder, en wordt dan het tegenovergestelde van carnisme, waarbij we als ‘veganist’ noch dieren noch dierlijke producten eten. Dat betekent dat vegans ook voor hun cosmetica, schoonmaakmiddelen, kleding, … enzovoort, een alternatief zoeken waarin noch dierlijke producten noch dierproeven deel uitmaakten van het productieproces.
Tussen de twee uitersten – carnisme en veganisme – zit een heel continuüm aan verschillende dieetvormen; denk bv. aan flexitarisme, pescotarisme of raw-foodisme, maar het meest bekende ‘tussendieet’ is het vegetarisme.
Veelvoorkomende verwarring rond veganistische benamingen op producten: ‘vega’, ‘veggie’, ‘vegan’ of ‘plantaardig’ ?
‘Vega’ is, ondanks de gelijkenis met het woord ‘vegan’, een term die in Nederland vegetarische producten benoemt. Daarom vinden we de term in België vooral terug bij Nederlandse ketens zoals bijvoorbeeld Albert Heijn. Bij AH is de verwarring overigens nog groter, omdat zij voor zowel vegetarische als veganistische producten hetzelfde symbool gebruiken met slechts één klein verschil. Een vegetarisch of ‘vega’-product krijgt als symbool een grote witte ‘V’ op een felgroene achtergrond; een veganistisch of ‘vegan’-product krijgt als symbool een grote witte ‘V’ op een donkergroene achtergrond.
Om vegetarische producten te benoemen in België, gebruiken we daarentegen de term ‘veggie’. Dit vinden we onder andere terug bij Belgische ketens zoals Delhaize, Colruyt en Bio Planet. Toch zijn er ook supermarkten die het woord ‘veggie’ gebruiken voor zowel vegetarisch als veganistisch eten (o.a. bij Lidl). In zo’n geval geldt de regel: check altijd of er daarbovenop ook het woord ‘vegan’ bij vermeld staat of lees de ingrediënten na.
Veel merken gebruiken ofwel ‘vegan’ ofwel ‘plantaardig’ (plant-based) ofwel een combinatie van beiden om veganistische producten te benoemen. Dergelijke combinatie zien we bijvoorbeeld terug bij veganistische burgers van merken zoals Greenway en Garden Gourmet. Wat hier moeilijk aan is, is dat het woord ‘plantaardig’ geen synoniem is van ‘vegan’. Check dus altijd of er ook het woord ‘vegan’ bij staat of een keurmerk.
Welke termen ook gebruikt worden, ‘vegan’ als aanduiding van veganistische producten is de meest gangbare en betrouwbare term.
Veggie betekent vegetarisch en is niet altijd vegan.
Vegan en plant-based worden vaak door elkaar gebruikt, hoewel plant-based niet altijd volledig vegan is. In dit geval maakt de toevoeging van vegan duidelijk dat het product wel vegan is.
Vega wordt in Nederland gebruikt om vegetarisch aan te duiden en is geen synoniem voor vegan.
Veganistische keurmerken
Voorlopig zijn de benamingen ‘vegan’ en ‘plantaardig’ (voor veganistische producten), en ‘vega’ en ‘veggie’ (voor vegetarische producten) nog niet wettelijk beschermd.
Dat betekent dat elke producent zijn product ‘veganistisch’ kan noemen, ongeacht diens kennis van welke stoffen al dan niet veganistisch zijn. Kortom, het zou in dat geval toch kunnen dat het product niet veganistisch is.
Vanwege een voorlopig gebrek aan die wettelijke titelbescherming kiezen steeds meer producenten om een keurmerk te laten plaatsen op hun product dat aangeeft of het product vegetarisch of veganistisch is. Het product wordt dan gekeurd door een onafhankelijk organisatie en moet aan een aantal strenge voorwaarden voldoen voordat het dan een ‘veganistisch’ of ‘vegetarisch’ keurmerk krijgt (zo wordt verwarring vermeden). De plaatsing van dergelijke certificering is echter (nog) niet wettelijk verplicht, al zien we dit bij sommige supermarkten vaker terug (bv. Aldi).
De meest bekende keurmerken die we in België terugvinden op veganistische producten zijn het V-label, Het keurmerk van The Vegetarian Society en het Vegan Keurmerk van The Vegan Society.
1. Het V-label van de European Vegetarian Union
Vooral bij het V-label van de European Vegetarian Union vinden we verwarring terug. Het V-label heeft namelijk twee soorten keurmerken die ze laten plaatsen: een vegetarische versie en een veganistische versie.
In beide gevallen is de afbeelding dezelfde. Het enige verschil tussen de twee labels is het woord dat onder het keurmerk staat. Als het veganistisch is, staat er ‘vegan’ onder. Als het vegetarisch is, staat er ‘végétarien/ vegetarisch’ onder. Soms staat er ook niks onder en moet je het toch zelf uitzoeken. Het V-label geldt enkel in Europa.
2. Het keurmerk van The Vegetarian Society
Een ander certificeringslabel dat je ook wel ziet verschijnen is dat van The Vegetarian Society (Verenigd Koninkrijk). Als het product vegetarisch is, zal het keurmerk dat niet expliciet vermelden, maar als het veganistisch is, zal er altijd het woord ‘vegan’ bij staan. Je kan ook online in deze uitgebreide lijst kijken of een product veganistisch (of vegetarisch) is.
3. Het keurmerk van The Vegan Society
The Vegan Society is de oudste en meest bekende veganistische organisatie en ontstond in het Verenigd Koninkrijk. Bij deze non-profit is de definitie van het woord ‘vegan’ ontstaan. Hun Vegan Keurmerk is een zonnebloem met een steel, waaronder het woord ‘vegan’ staat. Echter, als je hetzelfde plaatje ziet, maar dan zonder steel en bloem, dan weet je dat het product vegetarisch is (bron: NVV).
Voor het keurmerk van The Vegan Society kan je in deze uitgebreide lijst (die wereldwijd geldt) checken of een product veganistisch is. BE Vegan vertegenwoordigt het keurmerk in België. Het Vegan Keurmerk geldt wereldwijd.
Samenvatting: Hoe ben je zeker of een product 100% ‘vegan’ of ‘plantaardig’ is?
Een onafhankelijk keurmerk is de snelste en meest betrouwbare manier om te achterhalen of een product volledig vegan is. Bij een keurmerk wordt de kwaliteitsinspectie immers gedaan door een organisatie die niet verbonden is aan de producent van het product en die goed op de hoogte is van welke stoffen ‘vegetarisch’ zijn, welke ‘veganistisch’ zijn, en aan welke andere voorwaarden het product nog moet voldoen om het label ‘veganistisch’ te krijgen.
Als een product de term ‘vegan’ vermeldt zonder een certificering te tonen, dan kan je je daar vragen bij stellen. Misschien zit er toch nog een ingrediënt in dat niet veganistisch is, zoals melkpoeder, caseïne of melkaroma. Of misschien is het wel vegan wat ingrediënten betreft, maar niet per se wat dierproeven betreft. Voor producten zonder keurmerk geldt meestal:
– ‘vega’ en ‘veggie’ = vegetarisch
– ‘vegan’ en ‘100% plantaardig’ = veganistisch
Om te weten te komen of een product 100% vegan is, kijk dan naar het onafhankelijke label op de voor- of achterkant van het product en check altijd of er het woord ‘vegan’ onder staat of kijk de ingrediënten na wanneer er geen label is.
De belangrijkste certificeringen zijn het V-label (geldig in Europa) en het Vegan Keurmerk (de zonnebloem) van The Vegan Society (wereldwijd geldig). Voor nog meer keurmerken kan je terecht bij Vegan Wiki of, als je op reis gaat, bij deze buitenlandse labels.
Deze tekst werd geschreven door Loes Geenen. Wil jij ook graag artikels schrijven voor onze blog? Meld je dan aan als vrijwilliger!
Wil je graag meer praktische tips zoals deze? Schrijf je gratis in voor Try Vegan en krijg recepten, tips & praktische info.
Hilde Collier
Leave a Reply
Want to join the discussion?Feel free to contribute!