Reactie van BE Vegan op het advies van de Hoge Gezondheidsraad
Op dinsdag 27 april publiceerde de Hoge Gezondheidsraad een advies over wat zij ‘vegetarische voeding’ noemen en hoe je een gezond voedingspatroon kan volgen afhankelijk van je persoonlijke situatie. Als Belgische veganismevereniging vinden we het nodig om nuance te brengen in dit verhaal. We vatten voor jou de belangrijkste punten samen.
Doel van het rapport van de Hoge Gezondheidsraad
De Hoge Gezondheidsraad heeft dit rapport opgemaakt om vegetariërs en veganisten te adviseren om juiste voedingskeuzes te maken binnen hun voedingspatroon. Steeds meer Belgen eten veganistisch en we juichen dan ook toe dat de Hoge Gezondheidsraad werk maakt van aangepaste adviezen voor veganisten. Anderzijds is het onbegrijpelijk dat de Raad met enorme voorzichtigheid communiceert over veganisme, waardoor het lijkt alsof ze het voedingspatroon afraden. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt duidelijk dat een plantaardig voedingspatroon voor iedereen mogelijk, haalbaar en gezond is.
Een gevarieerd voedingspatroon voorkomt tekorten
Het rapport gaat ervan uit dat veganisten minder variatie op het bord leggen door bepaalde producten uit het menu te schrappen, terwijl wij het tegendeel vaststellen: Een typisch vegan menu is juist heel kleurrijk en veelzijdig en vegans gebruiken ingrediënten die bij omnivoren nauwelijks geconsumeerd worden zoals bijvoorbeeld peulvruchten, noten, zaden en pitten. Deze bevinding kwam duidelijk naar voren in de nationale voedselconsumptiepeiling die in 2014 bij een representatieve steekproef van Belgen werd afgenomen. Het is voor ons vanzelfsprekend dat het advies om gevarieerd te eten voor iedereen relevant is: “Voedingspatronen met vlees, vis, melk etc zijn vaak eenzijdiger en ontoereikender wat betreft macro- en micronutriënten in vergelijking met een volwaardig plantaardig voedingspatroon. Iemand die bewust en gevarieerd plantaardig eet, heeft hoogstwaarschijnlijk een hogere voedingskwaliteit dan iemand met een eenzijdig omnivoor voedingspatroon.” zegt Evelien Mertens – onderzoeker voedings- en dieetkunde aan Erasmushogeschool Brussel, wetenschappelijk medewerker aan de VUB en zelfstandig diëtist in bijberoep. Variëren en regelmatig op controle gaan bij de arts is dus voor iedereen nuttig advies.
“In het advies wordt vitamine B12 regelmatig aangehaald. Deze vitamine komt inderdaad uitsluitend voor in dierlijke voedingsmiddelen, omdat dieren dit ook als supplement krijgen toegediend. Ons voedingssysteem is dus ontzettend inefficiënt om een vitamine op die manier binnen te krijgen.” – diëtist Mertens
De mens heeft doorheen zijn leven andere voedingsnoden
Er worden verschillende groepen mensen genoemd in het rapport die andere voedingsnoden hebben. We sommen even op wat dit betekent voor veganisten:
- – zuigelingen: hoewel de Hoge Gezondheidsraad haar advies over zuigelingen eerder ongenuanceerd formuleert, zegt ze eigenlijk vooral dat zuigelingen in verhouding tot hun gewicht veel en kwaliteitsvolle vetten, eiwitten en nutriënten moeten opnemen. In het ideale geval wordt dit opgevangen met moedermelk die dit allemaal bevat. Wanneer moedermelk wordt afgebouwd, wordt begeleiding van een diëtist/ gediplomeerd voedingsdeskundige aangeraden. BE Vegan sluit zich aan bij het advies om op zoek te gaan naar een diëtist met kennis van veganistische voeding, maar dat hoeft geen hindernis te zijn. Er is in België volwaardige plantaardige zuigelingenvoeding op de markt. Wie meer wil weten over vegan voeding voor zuigelingen en kinderen, kan hiervoor bijvoorbeeld terecht bij diëtiste Silke Desaever die er een masterclass rond ontwikkelde.
- – zwangere vrouwen: het advies stelt dat een veganistisch voedingspatroon tijdens de zwangerschap niet aangeraden zou zijn, maar bevestigt verder wel dat het mogelijk is. Vegan eten als zwangere vrouw kan dus zeker, “op voorwaarde dat er oplettendheid is voor de aanbevelingen wat betreft vitamines en mineralen.” – diëtist & wetenschapper Evelien Mertens. Deze aanbeveling geldt evengoed voor zwangere vrouwen die dierlijke producten consumeren. Bovendien is voldoende plantaardige voeding bij zwangerschap zelfs noodzakelijk en ontzettend nuttig wat betreft de gezondheidsvoordelen. Zo kan plantaardige voeding bescherming bieden tegen zwangerschapsdiabetes”
- – schoolgaande kinderen: vegan eten is volgens het rapport mogelijk voor kinderen mits het bewaken van de variatie aan plantaardige eiwitten en de controle dat het kind voldoende en de nodige voedingsstoffen binnenkrijgt, wat uiteraard voor elk kind belangrijk is, ongeacht het voedingspatroon.
- – volwassenen: het rapport bevestigt dat volwassenen zonder probleem vegan kunnen eten. Een vitamine-B12 supplement is wel aan te raden, aanvullend met een algenoliesupplement (omega 3) en vitamine D in de wintermaanden.
- – ouderen: over ouderen wordt gezegd dat ze vaak minder eten omdat hun eetlust en lichamelijke activiteit afnemen, waardoor tekorten kunnen onstaan, ongeacht ze vegan eten of niet.
Risico’s voor overmatige blootstelling aan contaminanten zoals pesticiden op groenten en fruit:
Het is vreemd dat dit onderwerp specifiek wordt opgenomen, terwijl geweten is dat Belgen in het algemeen te weinig fruit, groenten en vezels eten. Het rapport haalt wel aan dat de aandachtspunten ook relevant zijn voor een omnivoor dieet.
Wat betreft de zware metalen wordt in het advies van de Hoge Gezondheidsraad aangeraden om voorzichtig te zijn met algen en zeewier. “Waar helaas niet over gesproken wordt, is het feit dat vette vissen deze zware metalen ook opnemen en deze dus op die manier door de mens worden ingenomen.” – diëtist Mertens.
Het verschil tussen vegetarisch en veganistisch
We merken dat de Hoge Gezondheidsraad de woorden veganisme en vegetarisme door elkaar gebruikt. In het rapport werd zelfs verwezen naar veganisme als een vorm van vegetarisch dieet, wat niet klopt. Om verwarring te voorkomen verduidelijken we graag wat nu precies het verschil is:
- – Veganisme: Een levenswijze waarbij men ernaar streeft om elk gebruik van dieren voor voeding, kleding, amusement, experimenten of eender welk ander doel te vermijden. (The Vegan Society) Een veganist zal dus ook geen vlees, vis of andere dieren consumeren als voedsel, net zoals melk, eieren, kaas, honing en andere ingrediënten waarvoor dieren gebruikt worden.
- – Vegetarisme: Een voedingspatroon met ingrediënten waarvoor geen dieren werden gedood, zoals vlees, vis, schaal) en weekdieren. (EVA vzw)
Conclusie
Een gevarieerd plantaardig voedingspatroon kan in alle voedingsstoffen voorzien, in alle stadia van de levenscyclus.
Lees meer over gezondheid & veganisme.
Hier kan je het volledige rapport van de Hoge Gezondheidsraad terugvinden.
Dit is de korte samenvatting van het rapport van de Hoge Gezondheidsraad.
