Enkele feiten over melk op een rijtje
Dierenleed
Men houdt ons al decennialang een idyllisch beeld voor van vrolijke koetjes in de wei die melk “geven” zoals een appelboom appels “geeft”. De realiteit is echter veel minder mooi.
Melkkoeien worden elk jaar kunstmatig zwanger gemaakt om de melkproductie op gang te brengen. Net zoals vrouwen pas moedermelk produceren na een bevalling, maken koeien pas melk aan na een kalving. Een koe “geeft” dus niet zomaar melk, maar produceert die voor haar kalfje.
De kalfjes kunnen die melk echter niet bij hun moeder drinken, want ze worden vrijwel meteen na de geboorte van hun moeder gescheiden. Deze scheiding is heel traumatiserend voor beiden. Koeien hebben een heel sterk moederinstinct. De moederkoe kan hysterisch op zoek gaan naar haar kalfje en dagenlang wanhopig blijven loeien. Het pasgeboren kalfje wordt geïsoleerd en brengt de eerste levensdagen moederziel alleen door in een kalverbox. Nog geen drie maanden na de bevalling worden de koeien ongevraagd opnieuw kunstmatig zwanger gemaakt.
Haar leven is dus een opeenvolging van zwangerschappen, bevallingen en afgenomen baby’s. Een uitermate slopende cyclus.
De mannelijke stiertjes worden vetgemest en geslacht voor kalfsvlees wanneer ze amper 7 à 12 maanden oud zijn. De vrouwelijke kalfjes zijn hetzelfde trieste lot als hun moeder beschoren.
Wanneer Belgische melkkoeien na zes jaar letterlijk en figuurlijk “uitgemolken” zijn worden ze bedankt met een enkele rit richting slachthuis.
Is melk dus dodelijk? Zeer zeker.
*
*Hier stond een publieke educatieve poster van VLAM die zo educatief was dat ons gevraagd werd deze te verwijderen.
Het leed stopt daar niet.
Melkkoeien werden de laatste decennia genetisch geselecteerd zodat ze een ernstige lichamelijke handicap hebben: hun grote uiers produceren meer dan 20 liter melk per dag. Dat is meer dan het dubbele van honderd jaar geleden. Die hoge melkproductie is extreem slopend.
Door die hoge melkproductie en het feit dat melkkoeien elk jaar kunstmatig zwanger gemaakt worden, zijn de melkkoeien erg vatbaar voor ziektes. Volgens onderzoekers van de universiteit Gent krijgt de helft van de melkkoeien binnen het jaar melkklierontsteking, krijgen 88% van de koeien te maken met een klauwletsel en is één op vier kreupel.
Milieu
Uit verschillende grote overzichtsstudies blijkt dat koemelk slechter is voor het milieu dan bijvoorbeeld sojamelk. De productie van een liter koemelk veroorzaakt drie keer meer uitstoot van broeikasgassen dan een liter sojamelk! De milieu-impact van andere plantaardige melkvervangers, zoals rijstmelk, havermelk, kokosmelk en notenmelk, is eveneens erg laag, vergelijkbaar met die van sojamelk.
Melkproducten hebben een grote impact op het klimaat.
Gezondheid: zuivel is volledig overbodig
Campagnes om zuivel te promoten hebben ons jarenlang ten onrechte laten geloven dat melk een onontbeerlijk onderdeel is van een gezond voedingspatroon. Zuivel bevat echter geen enkele voedingsstof die je niet in andere voedingsmiddelen kan vinden. Ook voor sterke botten heb je absoluut geen melk nodig.
Noten en donkere bladgroenten zijn bijvoorbeeld een goede bron van calcium. Het grootste deel van de sojamelk die verkrijgbaar is in de winkel bevat ook evenveel calcium, vitamine D en B12 als koemelk.
Ook een volwaardige eiwitopname zonder melk is geen enkel probleem. Steeds meer sporters bouwen spiermassa op of leveren topprestaties zonder zuivelproducten. Kijk maar naar Novak Djokovic, Serena Williams en Lewis Hamilton.
Een lekkere en volwaardig gezonde voeding zonder zuivel is dus perfect mogelijk.
Probeer de heerlijke alternatieven!
Kies daarom voor heerlijke zuivelalternatieven zoals plantaardige smeerboter, sojayoghurt, kokosijs, rijst- of havermelk. Ze zijn tegenwoordig in elke supermarkt verkrijgbaar en razend populair. Je koopt ze waarschijnlijk zelf al regelmatig.
Probeer bijvoorbeeld eens om dierlijke room te vervangen door sojaroom en trakteer jezelf op een heerlijke cake met plantaardige boter. Je zal verbaasd zijn hoe lekker het is.
Recept: Citroen-kaastaart met speculoos
Met deze heerlijke kaastaart zonder kaas maak je gegarandeerd indruk! Deze taart is bovendien ontzettend eenvoudig klaar te maken en je vindt alle ingrediënten gewoon in de supermarkt. Heb je deze taart geprobeerd? Laat het ons weten, we horen graag wat jullie ervan vonden.
Wat dan met de boeren?
Met deze actie viseren we allesbehalve individuele landbouwers maar willen we de algemene melkconsumptie aan de kaak stellen. Landbouwers die aan veeteelt doen zouden moeten geholpen worden om een omschakeling te maken naar diervrije en milieuvriendelijke alternatieven. Het is de taak van de overheid om hen bij deze transitie te ondersteunen. Velen van hen deden de voorbije decennia grote investeringen en zij die ons van voedsel voorzagen en voorzien mogen uiteraard niet in de kou blijven staan.
Bronnen:
Daros, R.R., Cost, J.H.C., von Keyserlingk, M.A.G., Hötzel, M.J., and Weary, D.M. (2014). Separation from the Dam Causes Negative Judgement Bias in Dairy Calves. PLoS ONE 9(5): e98429.
http://journals.plos.org/plosone/article/authors?id=10.1371/journal.pone.0098429
Webster J, 2013, ‘Animal Husbandry Regained: The Place of Farm Animals in Sustainable Agriculture’
https://www.dgz.be/project/klinische-mastitis-op-vlaamse-melkveebedrijven
http://lib.ugent.be/fulltxt/RUG01/002/165/520/RUG01-002165520_2014_0001_AC.pdf
M-team Ugent (2013). Klinische mastitis op Vlaamse melkveebedrijven. M-news, September 2013.
https://www.vlaanderen.be/publicaties/melkvee-en-klauwgezondheid
https://melkveebedrijf.be/wp-content/uploads/sites/3/2017/10/KLAUWGEZONDHEID-IN-VLAANDEREN.pdf
http://www.buitenpraktijk.ugent.be/v2/singlepages/artikelenarchief/artikelenrund/klauwproblemen.pdf
Poore J. & Nemecek T. (2018). Reducing food’s environmental impacts through producers and consumers. Science 360(6392):987-992.
Mekonnen M.M. & Hoekstra A.Y. (2011). The green, blue and grey water footprint of crops and derived crop products, Hydrology and Earth System Sciences, 15(5): 1577-1600.
Mekonnen M.M. & Hoekstra A.Y. (2012). A global assessment of the water footprint of farm animal products, Ecosystems, 15(3): 401–415.
CE Delft (2011). Life Cycle Impacts of Protein- rich Foods for Superwijzer. Delft.
Blonk Consultants (2011). Milieuanalyse van dranken in Nederland. Blonk Milieu Advies, Gouda.